Buổi 10: Quản lý rủi ro & Vốn
Trong đầu cơ, quản lý rủi ro và vốn là yếu tố sống còn đối với một trader. NĐT cần hiểu rõ những rủi ro mình sẽ đối mặt khi tham gia thị trường, từ đó quản lý vốn một cách tối ưu. Khi bước chân vào thị trường, NĐT phải đặt mục tiêu bảo vệ vốn trước khi nghĩ đến việc tìm kiếm lợi nhuận. Bởi khi vốn được bảo vệ, theo thời gian NĐT sẽ dần có lợi nhuận trong hoạt động đầu cơ.
Hãy coi đầu cơ như một hoạt động kinh doanh: nhiệm vụ của NĐT là tìm và mua “mặt hàng” (cổ phiếu) có khả năng tăng giá cao nhất. Nếu cổ phiếu không tăng hoặc giảm giá, cần bán ra nhanh nhất với mức thiệt hại thấp nhất để bảo toàn vốn. Khi giữ được vốn, NĐT sẽ còn cơ hội tìm kiếm những mã cổ phiếu tiềm năng khác.
Khi trading, mỗi lệnh đều có xác suất 50/50 (tăng hoặc giảm), do đó tỷ lệ RR (Risk/Reward) rất quan trọng. RR thể hiện mức rủi ro chấp nhận so với lợi nhuận kỳ vọng. Ví dụ: đặt mục tiêu lợi nhuận (TP) là 10% thì mức rủi ro tối đa nên chịu là 5%, tương đương RR = 2. Khi giao dịch, RR luôn nên tối thiểu là 2 để đảm bảo lợi nhuận dài hạn.
Lý do là, giả sử một tháng có 100 lệnh, tỷ lệ thắng 40%, thua 60%:
40 lệnh thắng × 2R = +80%
60 lệnh thua × 1R = -60%
Kết quả: 80% - 60% = +20% lợi nhuận sau một tháng.
Trong đầu cơ, rủi ro và cắt lỗ là yếu tố then chốt quyết định hiệu quả giao dịch. Trước khi vào lệnh, NĐT phải biết rõ mức lỗ chấp nhận nếu dự đoán sai, đồng thời chuẩn bị sẵn kế hoạch ứng phó. Khi đã có kế hoạch rõ ràng, NĐT sẽ hạn chế tác động tâm lý và tránh các quyết định bị chi phối bởi cảm xúc. Nếu không kiểm soát được cảm xúc, cảm xúc sẽ kiểm soát bạn, dẫn đến những quyết định sai lầm và thua lỗ.
Trong mọi giao dịch, luôn phải đặt điểm cắt lỗ (Stop Loss – SL) và không để SL vượt quá 10% vốn. Mức SL tối ưu thường từ 5–8%. Khi giá chạm SL, phải bán ngay để bảo vệ vốn. Lý do là, nếu lỗ 10% thì cần 11% lợi nhuận mới hòa vốn; lỗ càng sâu, lợi nhuận cần để hòa vốn càng lớn, làm giảm khả năng duy trì lợi nhuận bền vững.Hãy xem SL như một “lan can” bảo vệ vốn, vốn là tài nguyên thiết yếu để kinh doanh chứng khoán, và khi còn vốn, bạn còn cơ hội kiếm tiền.
Có nhiều cách để NĐT thiết lập điểm cắt lỗ (Stop Loss – SL) và chốt lời (Target Profit – TP). Khi bắt đầu thiết lập lệnh, NĐT luôn phải đặt điểm SL trước. Nếu điểm SL không phù hợp với tiêu chí đã đề ra thì không nên vào lệnh.
Một số cách đặt SL phổ biến:
Theo MA20
Vùng hỗ trợ gần nhất
Điểm đảo chiều (chuyển từ kháng cự sang hỗ trợ)
Gap tăng giá
Hoặc mức phần trăm cố định 5–7%
Việc đặt SL trước sẽ giúp NĐT xác định TP với tỷ lệ RR tối thiểu là 2. Nếu đặt TP trước (ví dụ TP kỳ vọng 40% lợi nhuận) thì dễ dẫn đến việc để SL ở mức lỗ quá lớn, như 10–20%, khiến lệnh không còn hợp lý.
Sau khi xác định SL, NĐT có thể thiết lập TP bằng cách:
Điều chỉnh TP để đạt RR ≥ 2
Đặt TP tại vùng kháng cự gần nhất
Nếu vào lệnh dựa trên mẫu hình, có thể dùng kích thước mẫu hình để đo và đặt TP
Cách Đặt Lệnh MSH
MSH vừa trải qua một nền tích lũy sau khi hồi phục lại từ đợt sập tháng 4. Tích lũy bắt đầu từ cuối tháng 5 và đi ngang đến bây giờ. Quá trình tích lũy, MSH giảm biên độ dao động lại, tạo mẫu hình VCP, và thanh khoản cũng giảm bớt. Tích lũy đã giúp MSH bó hẹp biên độ giá và Bollinger Band lại. Hôm nay, MSH đã bật tăng ra khỏi nền và break Bollinger Band để mở lên cho đợt tăng này. NĐT có thể mở mua ở phiên tăng mở Bollinger Band. Để setup lệnh này thì NĐT với giá entry ở 40.10 và SL ở gap tăng giá. Có nghĩa là nếu giá đóng cửa dưới gap tăng giá thì NĐT có thể cắt lệnh này và chấp nhận lỗ 4.85%. Khả năng lệnh này có thể lời 10.35% và tỷ lệ RR là 2.14.
Cách Đặt Lệnh HSG
HSG vừa trải qua một đợt giảm giá kéo dài từ tháng 7 năm ngoái tới tháng 6 năm nay. Sau khi break và vượt qua vùng giá 16.5, HSG đã tăng từ từ lên kháng cự mạnh nhất của mình ở vùng giá 18–19. Sau khi lên vùng kháng cự mạnh này thì HSG đã bắt đầu rung lắc và tích lũy ở vùng giá này với thanh khoản thấp. HSG khá là tôn trọng đường MA20 từ khi break đường giảm chéo và chưa có lần nào thủng đường MA20. Sau khi tích lũy xong tam giác cân thì HSG đã break ra với thanh khoản lớn hơn trung bình và có thể mở mua mới HSG. Để setup lệnh này thì NĐT có thể mở mua ở ngày break ra khỏi tam giác là 19.60 và điểm cắt lỗ ở 18.50 với khả năng bị lỗ là 5.66% và mục tiêu ở 22 (upsize 12.30%). Lệnh này có RR là 2.
