Phân tích kỹ thuật (PTKT) là gì, ai nên sử dụng PTKT để giao dịch?
PTKT phù hợp nhất cho NĐT nào muốn đầu cơ thay vì đầu tư. Đầu cơ là khi nhà đầu tư mua bán theo tín hiệu PTKT thay vì cơ bản của doanh nghiệp. Khi đầu cơ, bạn tập trung vào dòng tiền, vận động của giá, những mẫu hình PTKT, nhìn tín hiệu chỉ báo dao động để ra quyết định mua bán. Đầu cơ là NĐT đang mua bán giấy. Trong đầu cơ, NĐT phải có kế hoạch mua bán rõ ràng như điểm chốt lời, cắt lỗ ở đâu, và khi về vùng cắt lỗ NĐT bắt buộc phải cắt lỗ. Đầu cơ phù hợp cho NĐT nào thích sự biến động, kỷ luật, và phải cắt lỗ.
Ưu điểm của PTKT là NĐT không cần quan tâm về cơ bản của doanh nghiệp vì giá sẽ phản ánh mọi thứ (kỳ vọng, tin xấu, BCTC). Trong đầu cơ, NĐT cần tập trung vào một phong cách mua bán (tin tức, mẫu hình, nến Nhật, sóng Elliot, Wyckoff, RSI, MA, xu hướng), tỷ lệ đặt lệnh Risk/Reward Ratio (RR), rủi ro/cắt lỗ và chiến lược giải ngân.
Vì sao trong PTKT hành động giá lặp lại và chúng ta có thể dự đoán được trước?
Trong thị trường, tâm lý là thứ điều khiển thị trường và có 3 tâm lý khác nhau: sợ hãi, tham lam, kỳ vọng. Ba yếu tố này đã vận hành thị trường tài chính suốt 100 năm và PTKT giúp NĐT phân tích được tâm lý này bằng những mẫu hình. Những mẫu hình này lặp lại qua thời gian vì mẫu hình là kết quả của tâm lý con người chứ không phải do một ai tạo lập trên thị trường. Những NĐT nổi tiếng trên thế giới đã viết về PTKT cách đây 30–40 năm và vẫn còn hữu dụng cho đến bây giờ và tương lai.
Nếu NĐT có cơ hội đọc sách của Jesse Livermore (Chết Vì Chứng Khoán, Cách Thức Kinh Doanh Và Đầu Cơ Cổ Phiếu) thì sẽ thấy ông ấy cũng dùng PTKT, tuy nhiên lúc đó chưa có nến Nhật. Trong thị trường chứng khoán, dù trải qua bao nhiêu năm thì thị trường vẫn như vậy, vẫn do tâm lý con người điều khiển, chỉ có 3 thứ thay đổi: túi tiền mới, người mới, và ký ức mới.
Với phân tích cơ bản (PTCB), NĐT sẽ không quan tâm về giá và PTKT quá nhiều mà tập trung vào cốt lõi kinh doanh của doanh nghiệp. Giống như bạn đang góp vốn với doanh nghiệp và bạn chỉ bán khi doanh nghiệp thay đổi định hướng, con đường phát triển, hay ban lãnh đạo, mà bạn nghĩ sự thay đổi này sẽ không giúp doanh nghiệp phát triển bền vững như trước.
Ưu điểm của PTCB là NĐT sẽ không bị ảnh hưởng bởi những biến động ngắn hạn quá nhiều, và nếu thị trường có giảm mạnh thì NĐT vẫn không cần bán ra trừ khi cơ bản của doanh nghiệp thay đổi. Với PTCB, NĐT nên tập trung vào cốt lõi của doanh nghiệp và sau khi tìm được doanh nghiệp có cơ bản tốt thì canh những đợt sập của thị trường để mua vào với giá vốn tốt.
Trong PTKT, NĐT sẽ nghe mọi người luôn nói “xu hướng là bạn”, luôn đi theo xu hướng, và xu hướng thị trường luôn đúng. (Sẽ nói kỹ hơn về xu hướng ở Buổi 2.) Chúng ta có 3 xu hướng: đi ngang, tăng, hoặc giảm. Thị trường sẽ luôn ở trong 1 trong 3 xu hướng trên và trước khi giao dịch NĐT phải biết xu hướng hiện tại là gì.
Ví dụ: Dưới đây là biểu đồ của VNINDEX khi thị trường tạo đáy vào tháng 11/2022. Từ lúc tạo đáy, thị trường đã thay đổi xu hướng từ giảm sang tăng. Đến nay, chúng ta có thể vẽ một đường xu hướng đi lên và nối các đáy lại. Với xu hướng này, NĐT thấy trong dài hạn thị trường vẫn đang đi lên khi VNINDEX lần lượt vượt các mốc điểm tâm lý quan trọng như 1200, 1300, 1400 và 1500.